Айгиз Баймөхәмәтовтың «Ҡалдырма,әсәй!”

повесын уҡығас тыуған уйҙар.

    Йәш яҙыусы Айгиз Баймөхәмәтовтың менән осрашыу 19 май яҙыусы Туймазыла А. Баймөхәмәтов менән бик ҡыҙыҡлы осрашыу булды. Беҙ 22 төркөм менөн ошо сарала ҡатнаштыҡ. Төркөм ҡыҙҙары доклад менән сығыш яһаны.. Беҙ 22 төркөм менөн ошо сарала ҡатнаштыҡ. Төркөм ҡыҙҙары доклад менән сығыш яһаны. «Ҡалдырма,әсәй!” повесы һиҫкәндерҙе лә, уйландырҙы ла. Был әҫәрҙә бөтәһе лә күңелдең нескә ҡылдарын сиртә: ете бала менән тороп ҡалған яңғыҙ атай,балалар йортондағы етем балалар тормошо,тәрбиәселәр һәм директорҙың уларға мөнәсәбәте...Күҙ алдынан бер-бер артлы ваҡиғалар үткән һайын, беҙҙең бала саҡ ни тиклем бәхетле үткәнен аңлайһың. Беҙ атай һәм әсәй эргәһендә иркәләнеп йәшәгән мәлдә, эргәлә генә беҙҙең йәштәге балалар ниндәй ауырлыҡ кисереп көн үткәрәләр! Һуғыш мәле лә түгел, закондар ҙа бар бит!
       Әҫәрҙә мине балалар образы ҡыҙыҡһындырҙы. Детдомға төрлө ғаиләнән балалар йыйылған. Ильяс кеүек матур тәрбиә күреп өлгөргәндәре лә,тормош төбөнән әсене-сөсөнө татып өлгөрөүселәре лә. Әҫәр Ильяс исеменән алып барыла һәм бөтә ваҡиғаларға беҙ бала күҙлеге аша ҡарайбыҙ. Төрлө ғаиләнән сыҡһалар ҙа,  улар үҙ-ара дуҫлашалар, ярҙамлашалар, серҙәрен бүлешәләр.
      Ильяс һәм Фәрит дуҫлығына, һылыуҙары менән эскерһеҙ мөнәсәбәтенә шаһит булабыҙ. Тик ошондай балаларҙың күңелен үҫтерәһе, таланттарын асаһы урынға, директор һәм тәрбиәселәр уларҙы кәмһетә, мыҫҡыл итеп ҡарай, кешелекһеҙ шарттарҙа йәшәргә мәжбүр итә. Етмәһә, Даян кеүек хулиган балалар аша үҙҙәренең бысраҡ эштәрен башҡара, енәйәттәрен йәшерә.Ундай кешеләр, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, тормошта ла осрай, тик уларҙың балалар менән эшләргә бөтөнләй хоҡуҡтары юҡ! Балалар тупаҫлыҡ, битарафлыҡ, уҫаллыҡ эсендә йәшәһә лә, өмөттәрен, матур сифаттарын юғалтмайҙар.
         Әҫәр аҙағында Даяндың тормош һаҙлығына батҡанын белгәс,үҙ яҙаһын алған тип уйлап ҡуяһың. Мин, әҫәрҙе уҡығас,ошондай ғаҙелһеҙлек менән килшмәйәсәкмен, ярҙамға мохтаж кескәйҙәр мәнфәғәтен ҡулымдан килгәнсә яҡлаясаҡмын,тигән һығымта яһаным.
       Айгиз Баймөхәмәтовтың “Ҡалдырма, әсәй” повесы күп һығымталар яһата.  Ошондай әҫәр яҙыуығыҙ өсөн ҙур рәхмәт, уңыштар һеҙгә, тағында матур әҫәрҙәр менән ҡыуандырырһығыҙ тигән өмөттә ҡалабыҙ. Тыңлауығыҙ өсөн  рәхмәт.

    Ямалетдинова Айһылыу.

​

Галимова Инзиля доклады​

Әсәр уйланырга мәҗбүр итә.

“Калдырма әсәй ” китабын миңа да укырга насыйп булды. Минем уйлавымча, бу китапны күз яшләрсез уку мөмкин түгел. Әсәр уйланырга,әти- әнигә булган мәхәббәтнең ни кадәр олы булуын, бер-беребезгә нинди мөнәсәбәттә булуыбыз хакында уйланырга мәҗбүр итә. Мине, булачак балалар бакчасы тәрбиячесен, интернатта эшләучеләрнең мәрхәмәтсезлеге тетрәндерде. Аларның нинди сүзләр белән балаларга дәшүләренә йөрәгем әрнеде. Без психология,педагогика фәннәре буенча тәрбияче нинди сыйфатларга ия булырга тиеш дигән сорауларга җавап эзлибез. Миһырбанлылык, ярдәмчеллек,балаларны ярату,аларның мәнфәгатен яклау кебек нәрсәләр турында сөйләшәбез. Повестьтә бәян ителгән балалар йортында эшләучеләр бу сыйфатларны белми, ахры. Авыр балачакны уткәргән,якыннарын югалтып яклау эзләп килгән кечкенәләрнең күңелен пычратырга ничек йөрәкләре җитә икән? Каты бәгерле булу,балаларны гаепле итеп,узләрен яклау алар өчен гадәти күренеш. Балалар йорты дигән “дәүләттә” Мәүлидә Нургалиевнаның гаделсез законы хөкем сөрә,кечкенәләр аңа каршы көрәшә алмыйлар. Өстәвенә, Уфа җитәкчеләре алдыда ул яхшы булып күренә,хөкүмәт наградаларын ала. Кайда соң гаделлек!? Аңламыйм, тормыш нишләп шулай корылган?! Шулай да повесть яхшы тәмамлана: Ильяс теләгенә ирешә,югары уку йортына керә. Шундый кешелексез шартларда кеше булып кала, уз-узен югалтмый. Хәзер килеп,бүгенге көндә әсәрләр яза,әдәби очрашулар үткәрә,ваемсызлыкка,гаделсезлеккә каршы көрәшә. Яшь язучы булуына карамастан,шушы кадәр эчтәлекле,тирәнтен мәгънәле әсәрләр иҗат иткәнегез өчен зур рәхмәт. Бу китапны укып күп нәрсәне аңлап була, повесть уйланырга мәҗбүр итә. Алга таба да сезгә зур уңышлар, тагын да шундый китаплар басылып чыгуына чын куңелем белән ышанам. Ғәлимова Инзилә.

Галимова Инзиля.